Introductie van de klankschaal

Hoewel de klankschaal niet het enige klankinstrument is neemt deze wel zo'n voorname plaats in dat we hier apart aandacht besteden aan het introduceren er van.

Respect voor de Klankschaal

Het hoeft zeker geen gewichtig gebeuren te worden, maar de klankschaal introduceren op een manier die verwondering opwekt is pure winst.
Vanaf het eerste moment mag het duidelijk zijn dat het niet alleen leuk maar ook bijzonder is om met een klankschaal te werken.

Afhankelijk van de leeftijd kan je daar een passende introductie voor verzinnen.

Bij kleuters kan het bijvoorbeeld voldoende zijn om een mooie doek fraai over de klankschaal neer te leggen en te vragen of iemand weet wat er onder ligt. Dit geeft al meteen een geheimzinnig tintje dat nieuwsgierig maakt. Wat zou er onder die doek zitten?

Wanneer je de doek weg haalt en kan je vertellen dat dit een klankschaal is en vragen (of vertellen) waarom deze schaal een klankschaal heet.

Vervolgens kan je vertellen dat deze schaal uit de Himalaya komt (wanneer je met Nepalese en Tibetaanse schalen werkt), dat en dit het hoogste gebergte is in de wereld. Dat de schaal daar in vuur gesmeed is door er met hamers op te slaan en dat, toen hij helemaal afgekoeld en klaar was, hij een reis heeft gemaakt van 6.953,88 km. (Hemelsbreed - zoals de vogel vliegt - is dit de afstand van Kathmandu, de hoofdstad van Nepal, naar Nederland. De kortste route per vliegtuig is langer namelijk: 9.317,39 km.)

Dus eigenlijk kan je zeggen: "Deze klankschaal die nu hier voor ons staat heeft bijna 10:000 km gereisd om bij ons te kunnen komen." (Hoewel kleuters geen concrete voorstelling hebben van de precieze afstand van 10:000 km kunnen ze wel aanvoelen dat dit heel erg ver weg is.) Zo'n verhaal kan kinderen laten beseffen dat de klankschaal bijzonder is. Hierdoor is de kans groot dat er met meer respect en aandacht met de schaal om gegaan zal worden.

Bij de wat oudere kinderen kan je uitgebreider in gaan op het proces van vervaardigen, het land van herkomst, de oorsprong van de klankschaal en waar ze destijds voor werden gebruikt. Eventueel kan je het geheel een mystiek tintje geven door, uiteraard aan kinderen aangepast, het verhaal te vertellen van Alexandra David-Neel, ontdekkingsreizigster in Tibet in de negentiende eeuw, die een monnik op een chang (een soort bel) zag slaan waarna een slang van vuur verscheen. Nu is een bel geen klankschaal maar het verhaal gaat wel over hoe er in Tibet, het land waar Tibetaanse klankschalen van oorsprong vandaan komen, verondersteld werd dat je met klank levende vormen kan scheppen.

Basisoefening : het aanslaan van een klankschaal (deel 1)

De klankschaal staat op de grond of op een tafel. Zorg voor een goede ondergrond. Bijvoorbeeld matjes van vilt of harde kussentje zijn hiervoor geschikt. Laat de schaal voorzichtig aanslaan met een klopper en nodig uit tot intensief luisteren door te vragen om te blijven luisteren tot de klank echt helemaal weg is.

Vervolgens kan je het kind uitnodigen iets harder aan te slaan, zo mooi mogelijk aan te slaan en/of zo zacht mogelijk aan te slaan.

Laat ook eens met de kussentjes van de vingertoppen of de nagels aanslaan, met harde en zachte kloppers, grote en kleine kloppers of bijvoorbeeld saté-prikkers. Rol er ook eens met een tennisbal tegen aan.

Ga in gesprek over wanneer hij/zij de schaal het mooist vindt klinken.

Onderzoek ook eens of het verschil uit maakt op welke plek je de schaal aanslaat.

Vervolgens kan je er eventueel een tweede schaal bij zetten en kijken hoe deze klinkt. Of hoe deze twee schalen samen klinken. Ook kan je dan al een klein “mini”-klankconcertje demonsteren met verschillende kloppers op de twee schalen.

Wanneer je het kind daar toe in staat acht, laat hem/haar dan ook een ”mini”- klankconcertje geven.

Uiteraard kan je dit ook met meerdere kinderen zittend rondom de schaal doen en een groepsgesprekje aan gaan over wat ze er aan beleven.